นิทรรศการเงินตรารัตนโกสินทร์

นิทรรศการเรื่อง "เงินตรารัตนโกสินทร์" จัดแสดงเกี่ยวกับเงินตราในสมัยรัตนโกสินทร์ ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 4 จนถึงรัชกาลปัจจุบัน เช่น ช่วงตอนต้นรัชกาลที่ 4 ยังคงใช้เงินพดด้วงตราพระแสงจักร – พระมหามงกุฎ และเงินพดด้วง ตราพระเต้า ต่อมาทรงมีพระราชดำริที่จะจัดทำเหรียญกษาปณ์ตามลักษณะสากลนิยม จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้คณะราชทูตไทยที่เดินทางไปเจริญพระราชสัมพันธไมตรีกับสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียแห่งสหราชอาณาจักร สั่งซื้อเครื่องจักรแรงดันไอน้ำจากประเทศอังกฤษเข้ามาผลิตเหรียญ

เมื่อปี พ.ศ. 2400 ระหว่างรอเครื่องจักรสมเด็จพระราชินีวิกตอเรียน้อมเกล้าฯ ถวายเครื่องผลิตเหรียญกษาปณ์ขนาดเล็กทำงานด้วยแรงงานคน จึงนำมาผลิตเหรียญราคาหนึ่งบาท สองสลึง สลึง และเฟื้อง เรียกว่า เหรียญบรรณาการ เมื่อเครื่องจักรแรงดันไอน้ำที่สั่งส่งมาถึง จึงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างโรงกษาปณ์ขึ้นและพระราชทานนามว่า "โรงกระสาปณ์สิทธิการ" และมีการผลิตเหรียญกษาปณ์และประกาศใช้ครั้งแรก เมื่อ พ.ศ. 2403

ในสมัยรัชกาลที่ 5 เหรียญกษาปณ์ชุดแรก คือ เหรียญดีบุก ตราพระจุลมงกุฎ – พระแสงจักร ราคาโสฬส จากนั้นมีการผลิตเหรียญเงิน ตราพระจุลมงกุฎ – พระแสงจักร ราคาบาท สลึง เฟื้อง และเพื่อรองรับระบบเศรษฐกิจที่เติบโตขึ้น ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้สั่งซื้อเครื่องจักรชุดใหม่ และสร้างโรงกระสาปณ์สิทธิการแห่งใหม่ขึ้น รวมทั้งมีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบเงินตราใหม่เป็นตราพระบรมรูป – ตราแผ่นดิน (ตราอาร์ม) ราคา บาทหนึ่ง สลึงหนึ่ง เฟื้องหนึ่ง ซึ่งเป็นเหรียญกษาปณ์รุ่นแรกที่มีพระบรมรูปพระมหากษัตริย์บนหน้าเหรียญ ตามแบบสากลนิยม เป็นต้น

เหรียญกษาปณ์หมุนเวียน เหรียญกษาปณ์ที่ระลึก และเหรียญที่ระลึกในแต่ละรัชกาล มีวิวัฒนาการในเรื่องของรูปแบบต่อเนื่องจนถึงรัชกาลปัจจุบัน ซึ่งผู้เข้าชมสามารถชมการจัดแสดงเงินตราในยุครัตนโกสินทร์นี้ได้ ณ บริเวณ ชั้น 1 ภายในอาคารพิพิธภัณฑ์เหรียญกษาปณานุรักษ์