พิพิธภัณฑ์เหรียญกษาปณานุรักษ์ จะพาทุกคนย้อนกลับไปสู่จุดเริ่มต้นของเงินตรา ก่อนการกำเนิดของเหรียญ โดยเริ่มต้นจากภาพรวมทั่วโลก ก่อนจะขยับแคบลงเพื่อเข้าไปตามหาที่มาของเงินตรา จากแต่ละพื้นที่ แต่ละทวีป และเข้าไปเจาะลึกที่เงินตราของประเทศไทย
ในช่วงแรกเริ่มสิ่งที่ทำหน้าที่เป็น "สื่อกลาง” แทนเงินตรา จะต้องได้รับการยอมรับจากผู้คนทั้งสองฝ่าย ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับบริบททางสังคม และความต้องการของผู้คนในแต่ละพื้นที่ สื่อกลางการแลกเปลี่ยนในอดีต จึงมีหลายรูปแบบ เช่น พืชพรรณ สัตว์ สิ่งของ เครื่องมือเครื่องใช้ หรือเครื่องประดับ ที่สะท้อน เอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม
ในส่วนนี้ ผู้เข้าชมจะได้เรียนรู้และทำความรู้จัก "สื่อกลาง” ที่มนุษย์นำมาใช้แลกเปลี่ยนแทนเงินตรา เช่น เงินเฟ เมล็ดโกโก้ หอยเบี้ย เงินขนนก เงินคิสซีเพนนี และเมื่อมนุษย์เริ่มรู้จักโลหะ ระบบน้ำหนัก จึงมีการนำโลหะมาใช้เป็นสื่อกลาง เนื่องจากมีความคงทนมากขึ้น จนมาถึงการกำเนิดกษาปณ์เหรียญแรกของโลก สันนิษฐานว่าชาวลิเดียน ที่อาศัยอยู่บริเวณประเทศตุรกีในปัจจุบัน เป็นผู้เริ่มต้นใช้เหรียญที่มีตราประทับขึ้นเมื่อ 2,700 ปี ที่ผ่านมา
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว : พระผู้ปฏิรูปเหรียญกษาปณ์ไทย
ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 นำมาซึ่งการปฏิรูปทางการค้าและระบบเงินตราเป็นผลให้ประเทศสยามมีเหรียญกษาปณ์ใช้สืบเนื่องมาจนถึงทุกวันนี้ นับเป็นจุดเริ่มต้นการพัฒนาประเทศให้ทัดเทียมกับนานาอารยประเทศ และแสดงถึงพระอัจฉริยภาพของพระมหากษัตริย์ไทย
